Deze pagina behelst het project Drachtstervaart dat betrekking heeft op de heropening van de Drachtstervaart op het traject 'Moleneind'. Voor diegenen die geintresseerd zijn in de woonwijk Drachtstervaart, verwijs ik u graag door naar betreffende pagina door hier te klikken.
Hieronder kunt u foto's vinden die een beeld geven van de verandering die het Moleneind momenteel (2012-2016) ondergaat. Indien men meer foto's wil zien van de situatie voor November 2012 wordt doorverwezen naar de link Drachten Centrum/ sectie Moleneind.
Historie
De Drachtstervaart
De Drachtstervaart (voluit Drachtster Compagnonsvaart) is een icoon voor de plaats Drachten. Deze vaart is ook de reden waarom de plaats Drachten ontstaan is (in haar huidige vorm). Voor diegenen
die niet bekend zijn met de geschiedenis van Drachten; vroeger was er een Noorderdrachten en een Zuiderdrachten. Het was pas tot
aan het graven van de Drachtstervaart (in 1641) dat deze twee 'Drachtens' nader tot elkaar kwamen en dat er ook officieel sprake was van een fusie. Kortom, zonder vaart geen Drachten,... geen
Kaden, geen Noorder- en Zuiderbuurt, geen Philips, geen Lawei, etc.
Aanleg van de vaart
Het was met name de grote vraag in Holland (het westen) dat een Hagenaar, genaamd Passchier Bolleman, reden zag om in deze streek een vaart te laten graven. Met name ten oosten van de (destijds)
beide Drachtens leek commercieel zeer interessant, zodat Passchier Bolleman zich commiteerde voor het aanleggen van een vaart vanaf de Smalle Ee, met haaks daarop een dwarsvaart (De Zuider- en
Noorderdwarsvaart). De vaarten werden respectievelijk 10 meter en 8 meter breed. De graafwerkzaamheden, met honderden arbeiders, startte in 1641. In 8 jaar tijd moesten zowel de vaarten als de
wijken gegraven worden. Naast het verzorgen van transport van turf en grond, mest en kalk (voor na de ontginning), hadden de vaarten en wijken tot doel het afwateren van het veenwater. Het te
ontginnen gebied lag namelijk twee meter hoger dan het water bij Smalle Ee. In 1649 was de aanleg voltooid, maar het bleek dat Passchier Bolleman slechte veengronden had aangekocht van de 'sluwe'
drachtsters. Sommige gronden bevatten veel zand (de Zandige Wijk) of waren bezaaid met hard keileem en keien. Toen in 1650 ook nog eens de turfprijs daalde, bleek dit voor Bolleman desastreus. In
1656 werden de vaarten, wijken en gronden verkocht aan Feije Heemstra en Isbrandus Ecofeen tot Clooster voor 8000 goudguldens.
De meeste wijken aan de Dwarstvaart werden gegraven tussen 1649 en 1673. Vanaf een kaart uit 1702 (Schotanus-Halma Atlas) valt af te leiden dat de wijken bij de Folgersterloane (de Verste Wijk,
de Middelste Wijk, de Ymerwijk) pas veel later zijn aangelegd. Deze zouden pas gegraven worden omstreeks 1740 onder leiding van de Compagnie der Folgeren Venen. (De Graaf, 2004)
Dempen van de vaart
Halverwege de negentiende eeuw werd de vaart publiek bezit, maar de vervening had toen zijn beste tijd al gehad. Particuliere eigenaren hadden daarbij geen belang om de vaart goed te onderhouden.
Door ontwikkeling van het wegverkeer begin twintigste eeuw verdween de aandacht voor het water. Daarnaast was er in de jaren 1950/60 beeldvorming dat er ruimte moest komen
voor ontwikkeling: de economie kreeg voorrang. De 'stjonkfeart' moest dicht. Inclusief de Noorder- en Zuider-dwarsvaart zou de demping van de Drachtstervaart plaatsvinden tussen 1960 en
1971. De Noorderdwarsvaart werd als volgt gedempt:
1960 - Meest noordelijke deel tbv de Rondweg, later deel van de Waldwei.
1963 - Zuidelijk deel bij kruising op het Bopperein
1967/68 - Tussenliggende deel van eerder genoemde.
De Zuiderdwarsvaart werd als volgt gedempt:
1963 - Deel tussen Rijksweg 63/ A7 en Kruising Bopperein/ Langewijk.
1967 - Zuidelijke deel bij tegenwoordige Zuiderend.
De Drachtstervaart (centrum-deel) werd als volgt gedempt:
1964 - Ontmanteling van de hoofdbrug (werd verruild voor een dam)
1967 - Demping vaart aan De Kaden. (Van der Wal, 2015)
1968 - Demping vanaf Smelnehus tot aan Oliemolenstraat. (Van der Wal, 2015)
1971 - (3 augustus) Officiele voltooiing van de demping.
Het stuk vaart wat momenteel heropent wordt werd als laatste gedempt in 1971. (LC, 27-okt-2015)
Bronnen
-Graaf, D. de (2004). De Noorderdwarsvaart in Drachten. Leeuwarden: Friese Pers Boekerij BV.
-Hulsing, J. (2015). Artikel: Opkomst, val en herstel vam een 'stjonkfeart'. Leeuwarder Courant, 27 oktober 2015.
-Wal, J. van der (2015). Drachtstervaart. Drachten: Stichting Smelne's Erfskip.
Foto's
1 September 2008
Moleneind thv Dunlop + Kruispunt Moleneind/ Hogeweg: Aanleg 'By-pass'.
26 december 2011
Moleneind (toekomstige Drachtstervaart) thv Hogeweg, Oliemolenstraat, J.M. Houwenstraat (film)
1 September 2012
Moleneind tot aan Carillon vanuit de lucht
Knooppunt Moleneind - Noorderhogeweg vanuit de lucht
7 oktober 2012
Moleneind vanaf Noorderhogeweg tot aan 'de markt' (Rabobank)
15 oktober 2012
Feestelijke opening van het Project Drachtstervaart - Moleneind
Foto's van Moleneind thv Molen tot aan Carillon
22 Oktober 2012
Smelnehus in de vroege avond
Bleekerhus in de vroege avond
Moleneind in de vroege avond
3 november 2012
Film: Trace vlak voordat de werkzaamheden van start gingen op 5 november.
2 Februari 2013
Markt in het centrum
10 Maart 2013
Aanleg kokerriool
1 April 2013
De bomen zijn inmiddels gekapt
28 April 2013
Moleneind nabij kruispunt Zuiderhogeweg. Brug 'De Piip' krijgt steeds meer vorm.
11 Juni 2013
Vml hertenkamp thv J.M.Houwenstraat. In de toekomst wordt dit een haven. Tijdens graafwerkzaamheden is de fundering gevonden van een schoorsteen die onderdeel was van een fabriekje waar onder andere maiskoeken gefabriceerd werden. Dit fabriekje stond net ten zuiden van de molen van Durksz. Daarnaast is ook de Molensteen gevonden van deze Molen van Durksz. Deze molensteen is (in brokken) te zien bovenop de schoorsteenfundering.
29 Juni 2013
Moleneind vanuit de lucht, aanvliegend vanuit oostelijke richting. In beeld, het kruispunt thv Zuiderhogeweg. Daarna kruispunt thv J.M. Houwenstraat en het hertenkamp wat omgetoverd gaat worden in haven.
23 September 2013
Plaatsen van riolering thv kruispunt Oliemolenstraat.
25 December 2013
De vaart krijgt contouren
2 Februari 2014
Plaatsen van damwand thv Dunlop plus zicht vanaf kruispunt Oliemolenstraat.
24 Mei 2014
Dag van de Bouw; lopend vanaf het voormalig hertenkamp richting het carillon.
7 Juni 2014
Wandeling tussen Hogeweg en J.M. Houwenstraat. Het laatste gedeelte van de vaart tussen Tjalling Wagenaarstraat en Hogeweg wordt uitgegraven .
12 Juli 2014
Thv straat Watermolen is zojuist een voetgangersbrug geplaatst. De pas uitgegraven vaart wordt inmiddels gevuld met water uit het bestaande gedeelte verderop. Desalniettemin moeten de eendjes nog flink springen willen ze via het trappetje het water verlaten (foto1).
12 Oktober 2014
De fase vanaf de Oude Nering tot aan het carillon in aanbouw.
19 November 2014
Moleneind thv Oude Nering en JM Houwenstraat. Hier zal de vaart als laatste worden aangelegd aan de Zuidzijde.Vervolgens richting de aanleg van de nieuwe brug thv Dunlop en Oliemolenstraat.
1 Februari 2015
De vaart gezien vanuit het centrum. Deze is inmiddels compleet uitgegraven met uitzondering van enkele sanering van vervuilde grond die onlangs is gevonden. Wanneer dit klaar is, zal de vaart gevuld worden.
22 Februari 2015
Voor het politiebureau zij de parkeerplaatsen nog aanwezig. Een van de laatste overblijfselen die nog niet zijn aangepast.
7 Maart 2015
De fase tot aan het carillon is nagenoeg klaar. De vaart is gevuld. We lopen van het carillon richting de kruising met de Oude Nering. De fietsbrug thv de Kijkshop is inmiddels geplaatst. De fase (een van de laatste) tussen de Oude Nering en Tjalling Wagenaarstraat (thv Dunlop) zal nu nog worden voorzien van een kade op de zuidkant. De brughoofden zijn bijna klaar voor het plaatsen van de brug bij de Tjalling Wagenaarstraat/ Oliemolenstraat.
19 April 2015
De fase tussen Tjalling Wagenaarstraat/ Oliemolenstraat en J.M. Houwenstraat . De brughoofden zijn bijna klaar. Er wordt begonnen met de graafwerkzaamheden aan de jachthaven.
18 Juli 2015
Vanaf Moleneind richting carillon op een zomerse avond. De brug thv Tjalling Wagenaarstraat is onlangs geplaatst.
8 Augustus 2015
Vanaf Moleneind richting carillon op een zomerse avond.
8 november 2015
Het project nadert zijn voltooiing. De Passantenhaven is geopend en in het centrum is dan ook nagenoeg alles gereed. Slechts enkele punten rondom de haven en de brug bij de Tj Wagenaarstraat moeten nog af gemaakt worden. In het voorjaar van 2016 zal dan alles opgeleverd zijn. Ondertussen liggen de bootsjes in het centrum er weer net zo bij als vroeger.
8 mei 2016
Het project is inmiddels voltooid. De passantenhaven ligt er gemoedelijk bij.
