Drachten van vroeger: Gorredijk
Gorredijk
Om een goed beeld te krijgen van hoe Drachten er honderd jaar geleden nog uitzag hoeven we niet ver te reizen. Op ongeveer 20 kilometer afstand ligt namelijk Gorredijk. Er zijn schrijvers die
Gorredijk vroeger indrukwekkender vonden dan Drachten. Over de Hoofdbrug; "Ondanks het feit, dat op drie van de vier hoeken bij de hoofdbrug in 1874 herbergen stonden (in Drachten), is de
totaal-aanblik minder royaal dan die van Gorredijk op eenzelfde punt." (Dam, et. al., 1970). Als we kijken naar:
-de structuur (Kruisdorp: Hoofdvaart, gekruisd met een hoofdstraat) en
-ontwikkeling (voornaamste aanleiding was de turfwinning) en
-de periode waarin dit heeft plaatsgehad (met de vaart voor afvoer van turf werd begonnen 1630);
Dan kunnen we concluderen dat Gorredijk als een tweeling-dorp beschouwd kan worden.
Terwijl Drachten met de komst van Philips in de jaren 50 aanzienlijk begon te groeien met alle gevolgen van dien, bleef dit dorp min of meer stil staan in die tijd, waardoor het een bijzondere
waarde heeft.
Kijk hieronder verder voor de fotoserie over het huidige Gorredijk (April 2012 en Februari 2013). We lopen van het centrum (Hoofdbrug) parallel aan de vaart richting Jubbega. Tracht dit te
vergelijken met de vroegere Drachtster Hoofdbrug, lopend langs het Moleneind richting de vroegere Drachtster Pijpbrug (tegenwoordige kruising Moleneind/ Zuiderhogeweg). Tot slot is er nog een
stuk 'Dwersfeart', welke grote gelijkenis vertoont met de vroegere Noorderdwarsvaart in Drachten.
Vaarten en wijken
Wanneer we oude kaarten van Gorredijk erbij pakken, zoals hieronder de kaart van Eekhoff uit 1849, dan zien we dat vaart- en wijken-structuur vergelijkbaar is met die van Drachten en omgeving. Zo
zien we onderaan dat de dwarsvaart ook vele aftakkingen heeft in de vorm van wijken, vaak vernoemd naar lokale personen of instanties. Dit is vergelijkbaar met de vele wijken aan de oude
Noorderdwarsvaart nabij Drachten.
Kaart van Eekhoff uit 1849 (Bron: frieslandopdekaart.nl)
Statistieken:
Inwoners: 7.355 (CBS, 2010) (Grootste dorp van gemeente Opsterland, inwoners: 29.972)
Friese benaming: De Gordyk
Foto's
Opsterlandse Compagnonsvaart
De Opsterlandse Compagnonsvaart is vergelijkbaar met de 'oude' Drachtstervaart.
De Dwersfeart
De volgende foto's zijn gemaakt op de Dwersfeart. Deze Dwersfeart is zeer vergelijkbaar met de 'oude' Dwarsvaart in Drachten.
Dwersfeart.
Richting de Schoterlandse Compagnonsvaart
De volgende foto's zijn zeer vergelijkbaar met de 'oude' Dwarsvaart in Drachten. De eerste foto geeft een voorbeeld van een 'Daem' in de vaart. De tweede foto is een voorbeeld van een sluis die buiten werking is.
Opsterlandse Compagnonsvaart richting Wijnjewoude
De volgende foto's van de Compagnonsvaart, de turfroute richting Wijnjewoude, zijn zeer vergelijkbaar met de 'oude' Dwarsvaart in Drachten.
Foto's gemaakt in April 2012 en Februari 2013 en April 2015